Pomysł odnowienia pomnika nagrobnego patrona ZSM nr 1 Szczepana Humberta i jego żony Magdaleny z d. Baillot zrodził się już w roku 2019, ale udało się go zrealizować dopiero przy okazji tegorocznego jubileuszu 190-lecia szkoły i 195. rocznicy śmierci jej patrona.

Pomnik wzniesiono prawdopodobnie przed rokiem 1829. Jest on zlokalizowany w części Cmentarza Rakowickiego wpisanej do rejestru zabytków i pozostaje pod ochroną konserwatorską. Grób państwa Humbertów nie posiada dysponenta i wobec braku prawnych spadkobierców pozostaje własnością Gminy Miejskiej Kraków jako właściciela cmentarza. Koniecznym więc było zawarcie odpowiedniego porozumienia pomiędzy ZSM nr 1 a Zarządem Cmentarzy Komunalnych, upoważniającego ZSM nr 1 do przeprowadzenia remontu konserwatorskiego nagrobka. Remont mógł przeprowadzić tylko licencjonowany konserwator zabytków, po uprzednim opracowaniu Programu Prac Konserwatorskich i przedłożeniu go do akceptacji w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków w Krakowie w celu otrzymania pozwolenia na przeprowadzenie prac. Osobnym problemem pozostawało zdobycie funduszy potrzebnych na pokrycie kosztów renowacji.

Kalendarium starań, procedur urzędowych i prac konserwatorskich:

- marzec 2023 r. – spotkanie pani dyrektor mgr Barbary Szymoniak i pani mgr Danuty Pokrzywki z panią mgr Agnieszką Rudnik – Kierownikiem Działu Ochrony Zabytków ZCK (ustalenie kolejności i sposobu załatwiania koniecznych formalności, zapoznanie się z dostępną w ZCK dokumentacją nagrobka z 1976 r., 1979 r. i 2004 r.),

- kwiecień - maj 2023 r. – poszukiwanie wykonawcy konserwacji nagrobka,

- lipiec 2023 r. – spotkanie pani dyrektor mgr Barbary Szymoniak i pani mgr Danuty Pokrzywki z licencjonowanym konserwatorem zabytków panią mgr Małgorzatą Zagórską-Slanina, ustalenie, jaka dokumentacja nagrobka będzie potrzebna do opracowania programu prac konserwatorskich, w tym głównie dokumentacja dotycząca pierwowzoru nagrobka i przeprowadzanych wcześniej renowacji; wstępne ustalenie zakresu koniecznych do wykonania prac i kosztów renowacji,

- sierpień 2023 r. – poszukiwanie przez panią mgr Danutę Pokrzywkę dokumentacji w Wojewódzkim Biurze Ochrony Zabytków Krakowa dotyczącej historii i konserwacji nagrobka Szczepana Humberta. Odnaleziono dokumentację z przebiegu prac konserwatorskich z roku 1989, nie zachowały się niestety zdjęcia nagrobka po konserwacji. W kronikach szkolnych odnaleziono zdjęcie nagrobka z 1994 r. zrobione podczas jubileuszu 160-lecia szkoły, a w dokumentacji ZCK – zdjęcie nagrobka i opis prac porządkowych z 2004 r.

- r. szk. 2023/24 – pozyskiwanie środków finansowych na remont nagrobka:

*pierwszy 1000 zł zebrano podczas kiermaszu kulinarnego zorganizowanego w ZSM nr 1 we wrześniu 2023 r. w ramach obchodów Europejskiego Dnia Języków,

*datki wpłacali sukcesywnie rodzice uczniów na konto Rady Rodziców ZSM nr 1,

*skierowano pismo do pana prof. Jacka Majchrowskiego, Prezydenta Miasta Krakowa z prośbą o wsparcie finansowe renowacji nagrobka Szczepana Humberta i obchodów jubileuszowych szkoły,

*dzięki osobistemu zaangażowaniu i poparciu naszych starań przez Radnego Miasta Krakowa pana mgr. Łukasza Wantucha, Rada Miasta Krakowa przyznała dotację z budżetu miasta na renowację nagrobka i organizację jubileuszu,

*renowację wsparli finansowo także emerytowani dyrektorzy i nauczyciele ZSM nr 1 oraz absolwenci i sympatycy szkoły.

- styczeń - marzec 2024 r. – opracowywanie Programu Prac Konserwatorskich przez panią mgr Małgorzatę Zagórską-Slanina,

- kwiecień 2024 r. – przedłożenie Programu Prac Konserwatorskich w ZCK i zawarcie porozumienia pomiędzy Gminą Miejską Kraków a ZSM nr 1 w sprawie umożliwienia remontu konserwatorskiego pomnika nagrobnego na grobie Szczepana i Magdaleny Humbertów,

- kwiecień 2024 r. – złożenie wniosku w Biurze Miejskiego Konserwatora Zabytków w Krakowie o wydanie pozwolenia na rozpoczęcie prac konserwatorskich,

- maj 2024 r. – otrzymanie pozwolenia od Miejskiego Konserwatora Zabytków,

- czerwiec 2024 r. – otrzymanie zgody z ZCK na przeprowadzenie prac konserwatorskich nagrobka na warunkach określonych w pozwoleniu MKZ,

- czerwiec 2024 r. – zawarcie umowy pomiędzy ZSM nr 1 a panią mgr Małgorzatą Zagórską-Slanina, prowadzącą działalność gospodarczą pod nazwą „Multifarius” Studio Konserwacji Dzieł Sztuki i Zabytków z siedzibą w Krakowie i udzielenie jej pełnomocnictwa do wykonania pełnej konserwacji pomnika nagrobnego Szczepana Humberta wg zatwierdzonego przez MKZ Programu Prac Konserwatorskich,

- lipiec - sierpień 2024 r. – prace konserwatorskie (m.in.: oczyszczenie pomnika, uzupełnienie braków i ubytków, wykonanie okładziny podstawy nagrobka, odnowienie napisu na tablicy, rekonstrukcja urny wg analogii z epoki),

- wrzesień 2024 r. – zakończenie prac konserwatorskich,

- 10 października 2024 r.- złożenie kwiatów i zapalenie zniczy przy odnowionym nagrobku Szczepana Humberta i jego żony Magdaleny z d. Baillot,

- 23 października 2024 r. – planowany odbiór końcowy wykonanych prac konserwatorskich z udziałem przedstawiciela Miejskiego Konserwatora Zabytków i przedstawiciela Zarządu Cmentarzy Komunalnych.

Wyrażamy wielkie uznanie i wdzięczność dla pani mgr Małgorzaty Zagórskiej-Slanina za rzetelne, fachowe, terminowe i piękne wykonanie prac konserwatorskich, za przywrócenie świetności nagrobkowi naszego Patrona oraz za pełną zaangażowania, otwartą i serdeczną współpracę podczas wykonywania prac konserwatorskich. Mimo że nie jesteśmy dysponentem grobu opiekujemy się nim od lat, gdyż jako społeczność ZSM nr 1 czujemy się ideowymi spadkobiercami Humberta i jesteśmy dumni z jego zasług jako architekta miasta Krakowa, jak i prekursora i wizjonera szkolnictwa zawodowego na ziemiach polskich.

Dziękujemy serdecznie pani mgr Agnieszce Rudnik, Kierownikowi Działu Ochrony Zabytków ZCK za wszelkie wskazówki i wspieranie nas w załatwianiu urzędowych formalności, za cenną pomoc przy zdobywaniu materiałów archiwalnych o Patronie ZSM nr 1 oraz za wyszukanie informacji o jego żonie Magdalenie w książce Karoliny Grodziskiej „Krakowianki zapomniane. O niezwykłych paniach pochowanych na Cmentarzu Rakowickim 1803-1920”, znalezienie wzmianki o prowadzeniu przez Magdalenę Humbertową pensji dla dziewcząt (źródło Biblioteka Krakowska nr 123) oraz informacji o jej śmierci 6 lipca 1812 r. (zbiory online ANK, akta stanu cywilnego Parafii Rzymskokatolickiej Wszystkich Świętych, seria akta zgonów, skan nr 22).

Dziękujemy bardzo wszystkim darczyńcom za okazane wsparcie finansowe renowacji nagrobka Szczepana Humberta będące wyrazem szacunku i uznania dla jego dorobku i wielkości oraz wdzięcznej pamięci o jego cennych zasługach tak dla miasta, jak i dla szkoły. Lista darczyńców ukaże się wkrótce na stronie internetowej ZSM nr 1.

Koordynatorem projektu renowacji nagrobka Szczepana Humberta była mgr Danuta Pokrzywka, nauczyciel języka niemieckiego w ZSM nr 1.